"On to jest ojcem nas wszystkich...", czyli o Abrahamie...

Rz 4,13-17

"Albowiem nie od [wypełnienia] Prawa została uzależniona obietnica dana Abrahamowi i jego potomstwu, że będzie dziedzicem świata, ale od usprawiedliwienia z wiary. Jeżeli bowiem dziedzicami stają się ci, którzy się opierają na Prawie, to wiara straciła znaczenie, a obietnica pozostała bez skutku. Prawo bowiem pociąga za sobą karzący gniew. Gdzie zaś nie ma Prawa, tam nie ma i przestępstwa. I stąd to [dziedzictwo] zależy od wiary, by było z łaski i aby w ten sposób obietnica pozostała nienaruszona dla całego potomstwa, nie tylko dla potomstwa opierającego się na Prawie, ale i dla tego, które ma wiarę Abrahama. On to jest ojcem nas wszystkich - jak jest napisane: Uczyniłem cię ojcem wielu narodów - przed obliczem Boga. Jemu on uwierzył jako Temu, który ożywia umarłych i to, co nie istnieje, powołuje do istnienia."

Św. Paweł w Liście do Rzymian uznaje wiarę jako źródło usprawiedliwienia (wewnętrznej przemiany) człowieka. Przed przyjściem na świat Jezusa Żydzi twierdzili, że wyznawcy Jahwe mogą uzyskać dostęp do Boga na drodze powrotu do (przestrzegania) Prawa i zmiany obyczajów (nawrócenie moralne). Przedstawiając judaistyczne fundamenty drogi do wejścia w zażyły kontakt z Bogiem, R. Cantalamessa pisze: Nawrócenie rozumiane jest jako warunek zbawienia; sens jest następujący: nawróćcie się, a będziecie zbawieni; nawróćcie się, a zbawienie przyjdzie do was. (...) Lecz w ustach Jezusa to znaczenie moralne schodzi na drugi plan (przynajmniej na początku Jego nauczania). Dopiero począwszy od Jezusa słowo "nawrócenie" mogło otrzymać nowe znaczenie, zwrócone bardziej do przyszłości, niż przeszłości, bo dopiero dzięki Niemu przesunął się środek ciężkości historii i najważniejsze nie znajduje się za nami, ale przed nami. Nawrócenie nie oznacza więc powrotu do dawnego przymierza i do zachowania prawa, lecz oznacza krok do przodu, wejście w nowe przymierze, przyjęcie Królestwa, które nadeszło po to, aby do niego wejść poprzez wiarę. "Nawracajcie się i wierzcie" nie oznacza dwóch różnych kolejnych rzeczy, ale jedną i tę samą czynność: nawróćcie się, to znaczy uwierzcie; nawracajcie się wierząc! Nawrócenie i zbawienie zamieniły się miejscami. Już nie chodzi o znaną kolejność: grzech - nawrócenie - zbawienie ("Nawróćcie się, a będziecie zbawieni; nawróćcie się, a zbawienie przyjdzie do was"), ale raczej o nową: grzech - zbawienie - nawrócenie ("Nawracajcie się, ponieważ jesteście zbawieni; ponieważ zbawienie już do was przyszło"). Najpierw przychodzi działanie Boże, a następnie odpowiedź człowieka, nie na odwrót! (Życie w Chrystusie..., s. 48-49). Samo Prawo nie wystarczy, co więcej pociąga za sobą karzący gniew... Udział w Życiu i przyjaźni ze Stwórcą są owocem wiary i łaski Pana [stąd to [dziedzictwo] zależy od wiary, by było z łaski]. Cieszę się, że kwestia wiary (temat "dyżurny" w powoli kończącym się Roku Wiary) - dzięki Listowi do Rzymian - staje dziś w centrum Słowa Bożego. Bo wiara jest kluczem do Tajemnicy Boga. Zdaniem Cantalamessy, wiara - w ujęciu św. Pawła - oznacza "przywłaszczenie" (tamże, s. 52). Włoski teolog i kaznodzieja papieski z głębokim przekonaniem pisze, że najważniejszym słowem człowieka wobec Boga jest "tak!": W gruncie rzeczy chodzi (...) o powiedzenie Bogu zwykłego "tak!" Bóg stworzył człowieka wolnym, aby mógł w sposób wolny przyjąć życie i łaskę; aby mógł zaakceptować siebie jako stworzenie obdarowane, "ułaskawione" przez Boga. Oczekiwał jedynie ludzkiego "tak"; a jednak usłyszał "nie". Teraz Bóg oferuje człowiekowi jeszcze jedną możliwość, jakby drugie stworzenie; przedstawia mu Chrystusa jako zadośćuczynienie i pyta go" "Czy chcesz żyć w łasce, w Nim?". Uwierzyć oznacza powiedzieć Bogu: "Tak, chcę!" (tamże, s. 53). Przykładem wielkiej wiary i ufnej odpowiedzi na Słowo Boże zapraszające do przemiany życia jest Abraham: On to jest ojcem nas wszystkich - jak jest napisane: Uczyniłem cię ojcem wielu narodów - przed obliczem Boga...